Handvuurwapens

Handvuurwapens zijn vuurwapensystemen die in één vuist of twee vuisten kunnen worden gehanteerd. Wanneer men wapens heeft die voorzien zijn van een kolf, die tegen de schouder moet worden geplaatst, dan spreekt men van schoudervuurwapens. In dit artikel beperken we ons tot handvuurwapens. Deze vuurwapens zijn onder te verdelen in 3 categorieën die elk weer zijn opgedeeld in subcategorieën.

Revolvers

1. Zwartkruitrevolvers;
2. Klein kaliber randvuurrevolvers;
3. Zwaar kaliber centraalvuurrevolvers.

Pistolen

1. Klein kaliber randvuurpistolen;
2. Zwaar kaliber centraalvuurpistolen.

Machinepistolen/ pistoolmitrailleurs

1. Vuistmitrailleurs die vanuit één hand kunnen worden afgevuurd (zoals de UZI);
2. Machinegeweren die niet tegen de schouder worden geplaatst.

Geschiedenis van handvuurwapens

Vuurwapens zijn ontstaan na de uitvinding van het buskruit. In China waren rond het jaar 1000 al vuurwerk-raketten gevuld met buskruit in gebruik bij de oorlogsvoering. Of buskruit via handels- of veroveringsroutes naar Europa kwam of hier onafhankelijk ontdekt is niet meer na te gaan. Eén theorie is dat een Duitse monnik die zich met alchemie bezighield, per ongeluk het buskruit heeft ontdekt. Een andere theorie is dat de Mongolen het buskruit, dat ze in China hadden ontdekt, tijdens hun veroveringstochten naar de Arabische wereld brachten en dat deze op hun beurt vuurwapens inzetten bij de Moorse verovering van Al-Andalus (Spanje). Ook schijnt er al een formule voor buskruit, of een sterk daarop gelijkend poeder, in een Latijns geschrift uit de negende eeuw te hebben gestaan.

In Europa zijn de eerste primitieve vuurwapens door de Moren ingezet bij de slag om Zaragoza in 1118. Dit waren mortierachtige wapens van hout, die stenen projectielen afschoten. Deze leidden tot de Pot-de-Fer; een op een fles of vaas gelijkend wapen waar stenen of bijeengebonden ijzeren pennen mee werden afgeschoten.

Gedurende de 13e en 14e eeuw evolueerde de vaasvormige Pot-De-Fer tot een langgerekte buis. In het Middelnederlands werden deze wapens met bus of busse aangeduid. Hieraan ontleent ook het buskruit zijn naam.

De eerste vuurmonden werden gemaakt van smeedijzeren staven die met ijzeren hoepels bijeen werden gebonden, of werden in brons gegoten. Bronzen vuurmonden waren kwalitatief beter, maar wel veel duurder. Gietijzeren bussen waren niet erg populair, wegens de broosheid van gietijzer. Dankzij ontwikkelingen in de metallurgie en het buskruit konden de bussen tot gigantische bombardes uitgroeien en projectielen van bijna 300 kilo verschieten over anderhalf kilometer afstand.

Bussen werden in vele verschillende soorten en maten gemaakt. Het eerste draagbare vuurwapen was de handbus, een kleine vuurmond aan een lange houten of ijzeren staf. Uit deze handbussen zijn de handvuurwapens als de haakbus, het musket, het geweer, het pistool en de karabijn ontstaan.
Het vuurwapen heeft gezorgd voor een ommezwaai in de oorlogsvoering. De vuurkracht en het relatief eenvoudige gebruik van het vuurwapen maakte zelfs mede een einde aan de feodale Middeleeuwen.

Kasteelmuren waren niet tegen het geweld van kanonnen bestand en verloren daarom grotendeels hun militaire nut. Hierdoor verdween het systeem van lokale heersers in versterkte kastelen of burchten. In plaats daarvan werden ommuurde en omwalde steden en vestingen, die hun verdedigingswerken flexibeler konden aanpassen aan de ontwikkelingen in belegeringsgeschut en bovendien daarvoor het geld hadden, het centrum van de macht.

Ook in de jacht deden handvuurwapens hun intrede. Jagers maken voornamelijk gebruik van hagelgeweren voor de jacht op gevogelte en klein wild, en van geweren met getrokken loop voor de jacht op groot wild. Jagers spreken van geweer voor het hagelgeweer en van buks voor het getrokken geweer. Mengvormen komen ook voor.

Schoudervuurwapens

Kogelgeweren

1. Enkelschotsgeweren
2. Grendelgeweren
3. Hefboomrepeteergeweren
4. Pomprepeteergeweren
5. Semi en volautomatische geweren

Hagelgeweren

1. Enkelschotsgeweren
2. Grendelgeweren
3. Hefboomrepeteergeweren
4. Pomprepeteergeweren
5. Semi en volautomatische geweren

Semi en volautomatische Kogelkarabijnen

1. Enkelschotsgeweren
2. Grendelgeweren
3. Hefboomrepeteergeweren
4. Pomprepeteergeweren
5. Semi en volautomatische geweren

Zoals uit de bovenstaande indeling valt op te maken is elke hoofdcategorie van schoudervuurwapens ingedeeld in 5 subcategorieën die zich richten op de wijze waarop het vuurwapen werkt. De werking van een schoudervuurwapen kan dus verschillen evenals het kaliber van de munitie die wordt gebruikt.
Niet alle wapens die beschreven staan worden voor militaire doeleinden gebruikt. Er vallen ook wapens in bovenstaande categorieën die voor de jacht en de schietsport worden gehanteerd.
Vuurwapens kunnen ruwweg worden opgedeeld in een aantal categorieën en modellen: artillerie, handvuurwapens en mitrailleurs.

Voorbeeld

Smith & Wesson .38 / 200
Land: Amerika
Wapensoort: Pistool
Jaartal in dienst genomen: 1940
Fabrikant: Smith & Wesson Arms Co.
Aantal geproduceerd: 890.000.

Double Action Revolver
Aantal; patronen in magazijn: 6 in cilindermagazijn
Naam van patronen: .38 Smith & Wesson
Afmeting van patronen: 9.65mm x 20mm
Gewicht van een patroon: 12.1 gram
Gewicht van de kogel: 9.6 gram
Gewicht van het wapen leeg: 0.68 kg
Gewicht indien geladen: 0.88 kg
Lengte van het wapen: 25.8 cm
Lengte van de loop: 12.7 cm.

Mondingsnelheid: 220 meters per seconde
Schoten per minuut: 18 schoten per minuut
Cyclisch aantal: 18 schoten per minuut
Effectief bereik: 25 meter (afhankelijk van de schutter)